Jednym z najważniejszych obowiązków polskich przedsiębiorców jest comiesięczne opłacanie składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Co się jednak stanie, gdy z tego obowiązku się nie wywiążemy i zapomnimy o terminowej zapłacie? W niniejszym artykule opisujemy wszystkie możliwe konsekwencje: od odsetek za zwłokę, przez dodatkową opłatę, aż po możliwą odpowiedzialność karną.<o :p></o>

Obowiązek opłacania składek ZUS w terminie – podstawa prawna i najważniejsze daty związane z terminami płatności składek ZUS

Zgodnie z ustępem 1 artykułu 46 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każdy płatnik zobowiązany jest obliczać, potrącać, rozliczać i opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Ustęp 1 artykułu 47 tej samej ustawy w kontekście powyższego wskazuje z kolei na najważniejsze terminy dotyczące składania deklaracji rozliczeniowych oraz opłacania składek za dany miesiąc. Terminy te prezentują się następująco:

• Do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

• Do 15 dnia następnego miesiąca – dla płatników składek posiadających osobowość prawną (w tym: spółek z o.o., spółek akcyjnych, prostych spółek akcyjnych, a także: fundacji, stowarzyszeń czy spółdzielni);

• Do 20 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek (w tym dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, ale także wszelkich spółek osobowych, czyli spółek: jawnych, partnerskich, komandytowych i komandytowo-akcyjnych).

Niewywiązanie się z rozpatrywanych obowiązków w wyżej wymienionych terminach może rodzić liczne konsekwencje i naprawdę poważne nieprzyjemności.

Zapisz się do newslettera

Zostaw swój adres e-mail i otrzymuj raz w tygodniu poradniki wspierające rozwój Twojej firmy

Zapisz się do newslettera

Odsetki za zwłokę – ostatecznie zapłacisz za ubezpieczenia więcej niż gdybyś zapłacił w terminie!

Pierwsze na długiej liście potencjalnych nieprzyjemności są oczywiście odsetki za zwłokę.

Odsetki oznaczają, że ostatecznie zapłacić musimy więcej niż w sytuacji, w której nasz obowiązek wobec ZUS-u uregulowany zostałby w terminie.

Odsetki od zaległości ZUS naliczane są przy tym z mocy prawa, co oznacza, że ich naliczanie zaczyna się automatycznie i to już od dnia następującego po terminie płatności aż do dnia faktycznej zapłaty. Ich wartość zależy natomiast od aktualnej stawki i długości zwłoki.

W celu uniknięcia wątpliwości co do dokładnej kwoty odsetek warto wyliczyć ją, korzystając ze specjalnego kalkulatora, przygotowanego do tego celu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (https://www.zus.pl/firmy/rozliczenia-z-zus/kalkulator-odsetkowy-dla-platnikow-skladek-zus).

Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z ustępem 1a artykułu 23 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekracza 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowa opłata do 100% wartości nieopłaconych składek ZUS w terminie, czyli zobowiązanie ZUS w podwójnej wysokości

Odsetki za zwłokę mogą okazać się jednak niejedyną konsekwencją nieopłacenia w terminie obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie ustępu 1a artykułu 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS ma bowiem prawo wymierzyć płatnikowi składek, który nie zapłacił ich na czas lub opłacił je, ale w zaniżonej wysokości, dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek.

Zapomnienie o obowiązku terminowego opłacenia składek, poza odsetkami, może więc skończyć się koniecznością zapłaty zobowiązania w podwójnej wysokości...

Czy nieopłacenie składek ZUS w terminie oznacza brak świadczeń? Długi wobec ZUS-u a zasiłek chorobowy, opiekuńczy i macierzyński

Od 2022 roku brak terminowego uiszczenia składek na ubezpieczenie chorobowe nie powoduje już automatycznej utraty prawa do zasiłku chorobowego, opiekuńczego czy macierzyńskiego.

Prawo do tych świadczeń jest bowiem utrzymane, jeżeli zadłużenie nie przekracza 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jeżeli natomiast zadłużenie przekracza kwotę 1% minimalnego wynagrodzenia, ale zostanie spłacone w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, to ZUS wypłaci zasiłek już od dnia powstania tego prawa.

Spłata zaległości po 6-miesięcznym terminie spowoduje natomiast, że świadczenie będzie przysługiwało, ale tylko od dnia spłaty całości zadłużenia.

Egzekucja zadłużenia przedsiębiorcy wobec ZUS-u i dodatkowe koszty z tym związane (koszty upomnienia i koszty egzekucyjne)

Przedsiębiorcy i płatnicy, którzy nie chcą współpracować z ZUS-em i dobrowolnie spłacać swojego zadłużenia względem tej instytucji, muszą liczyć się z tym, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo do przymusowego dochodzenia swoich należności z tytułu składek.

ZUS może w tym zakresie wystawić tytuł wykonawczy i skierować sprawę do egzekucji administracyjnej, a w razie jej nieskuteczności – także do sądu.

Dłużnicy powinni być tym samym gotowi na:

• Ściągnięcie zaległości z rachunku bankowego;
• Zabezpieczenie i zajęcie majątku, w tym także w zakresie posiadanych ruchomości i nieruchomości (m.in. w związku z możliwym wystąpieniem ZUS-u do sądu rejonowego z wnioskiem o wpis hipoteki przymusowej);
• Ustanowienie zastawu skarbowego;
• Konieczność doliczenia do długu kosztów upomnienia oraz kosztów egzekucyjnych.

Inne konsekwencje niepłacenia składek ZUS w terminie w 2025 i 2026 roku – odpowiedzialność karna czy wykluczenie z zamówień publicznych

To wciąż jednak nie koniec możliwych konsekwencji niepłacenia składek do ZUS-u!

ZUS względem swojego dłużnika może bowiem złożyć również zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia na podstawie:

• Artykułu 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – gdy mowa o wykroczeniu przeciwko przepisom tej ustawy, które może polegać także na niedopełnieniu obowiązku opłacania składek w przewidzianym terminie (które to naruszenie podlega karze grzywny do 46 000 zł);
• Artykułu 218 Kodeksu karnego – gdy złośliwie bądź uporczywie naruszono prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego (co podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2);
• Artykułu 219 Kodeksu karnego – gdy naruszając przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłoszono wymaganych danych albo zgłoszono nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń bądź ich wysokość (co podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2);
• Artykułu 284 Kodeksu karnego – gdy przywłaszczono sobie składki ubezpieczeniowe, tj. pobrano je od pracownika, ale nie przekazano ich do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (co podlega karze pozbawienia wolności do lat 3). 

Pamiętać należy także o tym, że ZUS może jeszcze:

• Wykluczyć dłużnika jako wykonawcę z postępowania o uzyskanie zamówienia publicznego;
• Wystąpić do sądu upadłościowego z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnika lub o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej bądź pełnienia przez niego określonej funkcji;
• Złożyć wniosek o zmianę wpisu przedsiębiorcy w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Jeśli zainteresował Cię ten wpis, sprawdź naszą ofertę Kadr i Płac i przeczytaj jak możemy Ci pomóc:

Zapoznaj się z ofertą

Zaciekawił Cię ten wpis?

Zapisz się do naszego bezpłatnego newslettera, będziemy Ci raz w tygodniu wysyłać informacje o nowych wpisach.

adres e-mail*

* Wyrażam zgodę na przetwarzanie podanych wyżej danych osobowych oraz ich przekazanie do spółek powiązanych w celu przesyłania informacji promocyjnych, ofert handlowych i innych działań marketingowych na podany adres e-mail i numer telefonu przez Taxcoach sp. z o.o., ul. Wierzbięcice 44A/40A, 61-568 Poznań. Szczegóły znajdują się w Polityce prywatności oraz Podmioty powiązane.

Umów się na bezpłatną konsultację

Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej z doradztwem:

Pomoc w założeniu firmy

Wsparcie doradcy podatkowego

Wsparcie dyrektora finansowego

---

lub

---

Przejdź do kontaktu

adres e-mail*

numer telefonu*

*Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych w celu odpowiedzi na moje zapytanie. Więcej w Polityce prywatności.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie podanych wyżej danych osobowych oraz ich przekazanie do spółek powiązanych w celu przesyłania informacji promocyjnych, ofert handlowych i innych działań marketingowych na podany adres e-mail i numer telefonu przez Taxcoach sp. z o.o., ul. Wierzbięcice 44A/40A, 61-568 Poznań. Szczegóły znajdują się w Polityce prywatności oraz Podmioty powiązane.