Cash flow to realny obraz tego, co dzieje się z gotówką w Twojej firmie. W przeciwieństwie do zysku księgowego pokazuje, czy przedsiębiorstwo ma środki na bieżące płatności, inwestycje i obsługę finansowania. Często zdarza się, że w sprawozdaniach firma wykazuje zysk, a mimo to brakuje jej pieniędzy na koncie – właśnie dlatego przepływy pieniężne są jednym z kluczowych elementów analizy finansowej.
Kto sporządza rachunek przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych jest elementem sprawozdania finansowego jednostek, które podlegają obowiązkowemu badaniu rocznych sprawozdań (art. 64 ustawy o rachunkowości). Poza bankami, ubezpieczycielami, spółkami akcyjnymi i podmiotami regulowanymi, obowiązek dotyczy także „pozostałych jednostek”, jeśli w poprzednim roku spełniły co najmniej dwa z trzech warunków. Dla sprawozdań za 2024 r. progi wynoszą: min. 50 etatów, aktywa ≥ 2 500 000 EUR, przychody netto (z produktami, towarami i operacjami finansowymi) ≥ 5 000 000 EUR. Dla sprawozdań za 2025 r. zaktualizowano dwa progi: aktywa ≥ 3 125 000 EUR, przychody netto (ze sprzedaży towarów i produktów) ≥ 6 250 000 EUR; próg zatrudnienia 50 etatów pozostaje bez zmian. Jeżeli nie podlegasz badaniu – rachunek przepływów możesz sporządzić dobrowolnie, co i tak jest dobrą praktyką zarządczą.
Zapisz się do newslettera
Zostaw swój adres e-mail i otrzymuj raz w tygodniu poradniki wspierające rozwój Twojej firmy
Jak obliczyć cash flow – logika metody pośredniej
W sprawozdawczości stosuje się dwie metody: bezpośrednią i pośrednią. W Polsce najczęściej wykorzystujemy metodę pośrednią. Polega ona na tym, że wychodzimy od zysku (lub straty) netto, a następnie korygujemy go o pozycje niepieniężne i zmiany w kapitale obrotowym, aby otrzymać przepływy gotówkowe z działalności operacyjnej. Potem dodajemy część inwestycyjną oraz finansową i weryfikujemy zgodność z saldami gotówki.
Dla porządku pamiętaj, że rachunek dzieli się na trzy bloki: operacyjny (przepływy z podstawowej działalności, jak wpływy od klientów, wypłaty wynagrodzeń, zapłaty dostawcom), inwestycyjny (zakup i sprzedaż środków trwałych, nieruchomości, aktywów finansowych, wpływy z dywidend i odsetek długoterminowych) oraz finansowy (kredyty, pożyczki, emisja udziałów/akcji, wykup długu, dywidendy, raty kapitałowe leasingu oraz odsetki).
Uproszczony wzór „na gotówkę” wygląda tak:
Cash flow = Saldo początkowe + Wpływy − Wydatki
Przykład: jeżeli na początku miesiąca masz 30 000 zł, w tym czasie wpłynęło 200 000 zł, a wypłynęło 150 000 zł, to saldo końcowe wyniesie 80 000 zł, a cash flow za okres to +50 000 zł. W sprawozdaniu metodą pośrednią dojdziesz do tego samego wyniku, tylko „od strony księgowej”:
startujesz od wyniku netto (A.I)
dodajesz lub odejmujesz korekty (A.II) – to m.in. amortyzacja (pozycja niepieniężna, więc dodajemy), wyniki z działalności inwestycyjnej (wyłączamy je z operacyjnej), różnice kursowe, zmiany stanu zapasów, należności i zobowiązań (bo decydują o tym, ile gotówki faktycznie w firmie zostaje)
suma A.I ± A.II daje A.III – przepływy operacyjne
następnie wykazujesz B – przepływy inwestycyjne (osobno wpływy i wydatki)
C – przepływy finansowe (również wpływy i wydatki)\
po zsumowaniu A, B i C otrzymujesz D – przepływy netto razem, które – po uwzględnieniu E – bilansowej zmiany stanu środków pieniężnych – muszą spiąć się z F – środkami na początek oraz G – środkami na koniec okresu. Zgodność F + D (± E) = G to prosta kontrola poprawności.
Na co uważać przy wypełnianiu (najczęstsze nieporozumienia)
Najwięcej błędów wynika z klasyfikacji pozycji między częściami A, B i C. W operacyjnych nie wykazujemy wpływów i wydatków, które dotyczą inwestycji lub finansowania; z kolei w inwestycyjnych pamiętamy, że odsetki od lokat krótkoterminowych (poniżej 3 miesięcy) traktuje się zwykle operacyjnie, a dłuższe – inwestycyjnie. W finansowych raty leasingu rozbijamy: część kapitałową pokazujemy jako wydatek finansowy, odsetki natomiast jako „odsetki” w tej samej sekcji; podobną logikę stosujemy do kredytów i pożyczek (oddzielnie część kapitałowa i koszty odsetkowe). Uważaj też na zaliczki: zwroty zaliczek inwestycyjnych nie powinny „przemycać się” do operacyjnych. Różnice kursowe korygują wynik netto w operacyjnych, ale realne wpływy lub wydatki w walucie trafiają do odpowiednich sekcji zgodnie z ich naturą.
Rola dyrektora finansowego w zarządzaniu cash flow
Umiejętność policzenia prostych przepływów to jedno, ale ich analiza i prognozowanie to już zadanie wymagające doświadczenia. Tutaj ogromne znaczenie ma wsparcie, jakie może zapewnić dyrektor finansowy. To ekspert, który potrafi przełożyć liczby na strategię i realne działania. Dyrektor finansowy tworzy plan zarządzania płynnością, wdraża narzędzia do monitorowania przepływów w czasie rzeczywistym, przewiduje ryzyka i opracowuje scenariusze awaryjne. Dzięki temu przedsiębiorca zyskuje pewność, że gotówka w firmie jest pod kontrolą. Coraz więcej małych i średnich firm decyduje się na outsourcing CFO, bo to pozwala korzystać z wiedzy eksperckiej bez konieczności tworzenia dodatkowego etatu w strukturze organizacji.
Jak interpretować wynik i co z niego wynika dla zarządu
Dodatnie przepływy operacyjne oznaczają, że podstawowa działalność generuje gotówkę – to zdrowy sygnał. Ujemne przepływy operacyjne, przy jednoczesnych wysokich inwestycjach, mogą być akceptowalne w okresie intensywnego wzrostu, ale wymagają planu finansowania. Trwały, ujemny cash flow operacyjny to sygnał alarmowy: albo firma zbyt wolno ściąga należności, albo zbyt szybko reguluje zobowiązania, albo model biznesowy ma zbyt niską marżowość. Analiza struktury (A vs B vs C) pozwala zarządowi zrozumieć, dlaczego gotówki przybywa lub ubywa i gdzie należy podjąć decyzje: w polityce kredytowej wobec klientów, w harmonogramie inwestycji, czy w konstrukcji finansowania.
Jak poprawić cash flow w praktyce (bez „excelowej łamigłówki”)
Podstawą jest praca na kapitale obrotowym: szybsze inkaso należności, rozsądne – negocjowane – terminy płatności do dostawców, realistyczne poziomy zapasów. Drugi filar to harmonogram wydatków inwestycyjnych zsynchronizowany z sezonowością wpływów. Trzeci – świadome zarządzanie finansowaniem (kredyt obrotowy, faktoring, linie odnawialne), które wygładza wahania gotówki, zamiast je pogłębiać. I wreszcie, cykliczne prognozy przepływów: plan „bazowy”, wariant konserwatywny i wariant wzrostowy, tak aby wcześniej zobaczyć „dziury” w gotówce i uzupełnić je z wyprzedzeniem.
Jeśli zainteresował Cię ten wpis, sprawdź naszą ofertę zewnętrznego dyrektora finansowego i przeczytaj jak możemy Ci pomóc:
Podsumowanie
Cash flow to nie „jeszcze jeden załącznik do sprawozdania”, lecz kompas zarządzania płynnością i ryzykiem. Sporządzony metodą pośrednią pokazuje, skąd naprawdę bierze się gotówka i dokąd odpływa. Daje zarządowi możliwość reagowania na czas – od polityki należności i zapasów, po decyzje inwestycyjne i finansowe. A gdy analizę i prognozy wesprze praktyka dyrektora finansowego, cash flow staje się narzędziem, które nie tylko opisuje przeszłość, ale przede wszystkim steruje przyszłością firmy.
Zaciekawił Cię ten wpis?
Zapisz się do naszego bezpłatnego newslettera, będziemy Ci raz w tygodniu wysyłać informacje o nowych wpisach.
Umów się na bezpłatną konsultację
Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej z doradztwem:
lub
