Wokół prawa do odliczenia podatku VAT przez lata narosło wiele mitów i różnego typu twierdzeń, które, choć często wyrażane są z dużą pewnością, wcale nie są w pełni prawdziwe. Jednym z takich poglądów, powtarzanym nagminnie, jest przekonanie, że jedynym dokumentem, który uprawnia podatnika do odliczenia podatku VAT, jest faktura VAT. Choć faktura rzeczywiście jest podstawowym dokumentem potwierdzającym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, to jednak dzisiejsze orzecznictwo (i to zarówno to krajowe, jak i unijne) pokazuje, że są także inne formy udowodnienia tego przywileju.
Prawo do odliczenia podatku VAT – podstawa prawna (odliczenie VAT – jak to działa i czy faktura jest niezbędna?)
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT: „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi […] przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego […]”.
Powyższy przepis odnosi się do czynnych podatników VAT, którzy mogą odliczyć podatek VAT, jeżeli zakupione przez nich towary lub usługi przeznaczone zostaną na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
Ustęp 10 tego samego artykułu wskazuje z kolei na to, że: „prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy”.
W punkcie 1 ustępu 10b artykułu 86 przeczytać możemy natomiast, że w określonych przez ustawę o VAT przypadkach prawo to powstaje „nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny”.
Mamy więc przepis, który w kontekście prawa czynnego podatnika VAT do odliczenia podatku VAT wprost odnosi się do dokumentu faktury (lub ewentualnie dokumentu celnego). Czy więc brak faktury przekreśla rozpatrywany przywilej?
Zapisz się do newslettera
Zostaw swój adres e-mail i otrzymuj raz w tygodniu poradniki wspierające rozwój Twojej firmy
Orzecznictwo polskie o podstawie odliczenia podatku VAT: brak faktury jeszcze nie przekreśla prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony!
Okazuje się, że na tak postawione pytanie negatywnie odpowiedział Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. W wyroku z 7 listopada 2024 r. o sygnaturze III SA/Wa 1498/24 wskazał on bowiem, że: „brak posiadania faktury VAT może zostać sanowany przez przedstawienie przez podatnika innej dokumentacji potwierdzającej spełnienie materialnoprawnych przesłanek prawa do odliczenia”.
Sąd powołał się w tym kontekście na unijną dyrektywę 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, wskazując, że z punktu widzenia prawa do odliczenia podatku VAT, posiadanie przez podatnika faktury VAT jest przesłanką wyłącznie o charakterze formalnym. WSA uznał tym samym, że posiadanie przez Spółkę dokumentacji, która zawiera wszelkie niezbędne informacje potwierdzające spełnienie przesłanek materialnych do odliczenia podatku VAT, jest wystarczające do zachowania prawa do takiego odliczenia. Powołał się przy tym na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym w szczególności na wyrok o sygnaturze C-235/21.
Powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie to przy tym w pewnym stopniu powtórzenie orzeczenia z 8 grudnia 2023 r. o sygnaturze III SA/Wa 1473/23 wydanego przez ten sam sąd.
WSA w tym wyroku również powołał się na europejskie orzecznictwo, wprost wskazując przy tym, że umowa może zostać uznana za fakturę i na tej podstawie podatnik ma prawo odliczyć podatek naliczony w niej wskazany. Zdaniem sądu prawo do odliczenia podatku naliczonego należy odebrać dopiero wtedy, gdy okaże się, że nie doszło do zdarzenia gospodarczego opisanego w umowie oraz gdy wykaże się świadomość oszustwa podatnika bądź nadużycia prawa lub niedochowania należytej staranności.
Kluczowy okazał się wyrok TSUE mówiący, że umowa może być podstawą do odliczenia podatku VAT
Można powiedzieć, że przytoczone wyżej wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie to kontynuacja myśli Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Najważniejszy jest przy tym przytoczony w obydwu polskich orzeczeniach wyrok z 29 września 2022 r. o sygnaturze C-235/21.
Trybunał w sentencji tego wyroku wprost wskazał, że przepisy europejskiej dyrektywy o VAT należy interpretować w ten sposób, że umowę (np. umowę zbycia i leasingu zwrotnego), po której zawarciu strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę. Zdaniem TSUE można tak zrobić w przypadku, w którym umowa zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku VAT zostały w danym wypadku spełnione.
Innymi słowy, europejski Trybunał przesądził, że odpowiednio szczegółowa umowa może być podstawą do odliczenia podatku VAT i to nawet pomimo braku faktury.
Jeśli zainteresował Cię ten wpis, sprawdź naszą ofertę doradztwa podatkowego i przeczytaj jak możemy Ci pomóc:
Podsumowanie
Masz wątpliwości związane ze stosowaniem przepisów prawa w praktyce? Sposobem na ochronę przed fiskusem może być zawnioskowanie do Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej!
Biuro rachunkowe TaxCoach od lat pomaga skutecznie zabezpieczać stanowiska podatkowe swoich klientów zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym również zgodnie z przepisami ustawy vatowskiej.
Nasi doradcy mogą także pomóc w optymalizacji podatkowej Twojej firmy – od wyboru najlepszej formy opodatkowania, przez szczegółową analizę CIT i VAT, aż po wdrożenie innych, korzystnych rozwiązań podatkowych.
Zaciekawił Cię ten wpis?
Zapisz się do naszego bezpłatnego newslettera, będziemy Ci raz w tygodniu wysyłać informacje o nowych wpisach.
Umów się na bezpłatną konsultację
Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej z doradztwem:
lub
