3 kwietnia br. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że sprzedaż nieruchomości przez małżeństwo, przy okolicznościach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej, powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Podatnikiem tego podatku, zdaniem TSUE, powinno być natomiast małżeństwo pozostające we wspólności majątkowej, a nie każdy z małżonków osobno. To ważny i przełomowy wyrok, za którym w ślad podążył już także polski sąd.
Wyrok TSUE wskazał na lukę w polskich przepisach
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 3 kwietnia 2025 r. o sygn. C-213/24 wskazał na wyraźną luką w polskiej ustawie o VAT dotyczącą sytuacji sprzedaży nieruchomości przez małżonków.
TSUE orzekł bowiem, że przy transakcji sprzedaży nieruchomości, wykazującej cechy prowadzenia działalności gospodarczej, za podatnika VAT uznać należy pozostające w ustawowej wspólności majątkowej małżeństwo, a nie każdego z małżonków osobno.
TSUE zwrócił przy tym uwagę na specyficzny reżim wspólności majątkowej i ryzyko gospodarcze, które w związku ze sprzedażą nieruchomości małżeństwo ponosi wspólnie (a nie indywidualnie).
Jeżeli więc małżonkowie jawią się względem osób trzecich jako razem dokonujący transakcji sprzedaży nieruchomości (która to transakcja ma cechy wskazujące na prowadzenie działalności gospodarczej) i razem ponoszą ryzyko związane z tą transakcją, to zdaniem luksemburskiego Trybunału mogą występować jako jeden podatnik VAT.
Zapisz się do newslettera
Zostaw swój adres e-mail i otrzymuj raz w tygodniu poradniki wspierające rozwój Twojej firmy
WSA We Wrocławiu powtórzył tezę wyroku TSUE: małżonkowie jednym podatnikiem VAT
Niedługo po wyroku TSUE podobnie zachował się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Ten w wyrokach z 5 sierpnia br. o sygn. I SA/Wr 92/23 i I SA/Wr 99/23 orzekł bowiem, że małżeństwo pozostające we wspólności majątkowej na gruncie podatku VAT należy traktować jako jednego podatnika VAT – a więc podobnie, jak spółkę cywilną. Zdaniem WSA małżeństwo ze wspólnością majątkową to bowiem jeden podmiot gospodarczy, wspólnie ponoszący ryzyko i wspólnie podejmujący kluczowe decyzje.
Stan faktyczny był tu zbliżony do tego, z którym do czynienia miał TSUE. Małżeństwo z ustrojem wspólności majątkowej dokonało sprzedaży nieruchomości. Transakcja poprzedzona była kompleksowym przygotowaniem nieruchomości pod inwestycję, w tym w zakresie ich uporządkowania, wyposażenia w infrastrukturę techniczną oraz przeprowadzenia stosownych działań marketingowych. Małżeństwo zaangażowało przy tym profesjonalnego pełnomocnika, który miał przeprowadzić całą transakcję do końca.
Kwestia zakwalifikowania tego typu działań jako przejaw prowadzenia działalności gospodarczej, patrząc na wcześniejszą praktykę organów i sądowe orzecznictwo, nie budzi przesadnych wątpliwości.
Opisywane wyroki wrocławskie są jednak o tyle przełomowe, że dotychczas polskie urzędy skarbowe w większości podobnych przypadków żądały zarejestrowania dla celów podatku VAT każdego z małżonków oddzielnie.
WSA we Wrocławiu w następstwie wyroku TSUE wskazał natomiast wprost, że małżeństwo powinno być w takim wypadku jednym podatnikiem VAT, dodając do tego, że dzielenie wspólności majątkowej na potrzeby samego tylko podatku VAT jest niedopuszczalne.
Problemy praktyczne z traktowaniem małżonków jako jednego podatnika VAT – ustawa o VAT
Powyższe orzeczenia rodzą jednak pewne problemy praktyczne. Polska ustawa o VAT wydaje się na ten moment po prostu nie uwzględniać możliwości, na którą wskazuje TSUE oraz sąd wrocławski. Małżonkowie nie mają bowiem między innymi prawa do pozyskania jednego, wspólnego NIP-u, a co za tym idzie: problematyczne może być prawidłowe wystawienie przez nich jednej, zbiorczej faktury.
W tym kontekście mogą pojawić się zresztą istotne wątpliwości dotyczące nabywców i ich prawa do odliczenia podatku VAT. Same nasuwają się też pytania dotyczące wcześniej wszczętych postępowań i sytuacji małżonków zarejestrowanych już jako oddzielni podatnicy VAT.
Jesteśmy więc w momencie, w którym nieodzowna wydaje się nowelizacja ustawy vatowskiej, a przynajmniej zabranie na ten temat głosu przez Ministerstwo Finansów.
Jeśli zainteresował Cię ten wpis, sprawdź naszą ofertę doradztwa podatkowego i przeczytaj jak możemy Ci pomóc:
Podsumowanie
Masz problemy i wątpliwości dotyczące podatku VAT lub innych kwestii podatkowych?
W takim razie zapraszamy do sprawdzenia oferty naszych usług w zakresie:
· Pozyskania opinii podatkowych
· Rejestracji i rozliczania podatku VAT
· Ustalenia właściwej stawki VAT.
Skontaktuj się z nami już dziś, a specjalnie dla Ciebie przygotujemy spersonalizowaną ofertę odnoszącą się do Twojej sytuacji.
Zaciekawił Cię ten wpis?
Zapisz się do naszego bezpłatnego newslettera, będziemy Ci raz w tygodniu wysyłać informacje o nowych wpisach.
Umów się na bezpłatną konsultację
Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej z doradztwem:
lub
