Lato to czas odpoczynku, często przy wysokich temperaturach. Żaden urlop nie trwa jednak wiecznie, a w związku z upałami pracodawcy mają obowiązek zagwarantować swoim pracownikom pewne udogodnienia wynikające z przepisów prawa. Na czym one polegają i kiedy muszą być zapewnione? Zapraszamy do lektury.
Księgowość rozumiejąca biznes
Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej ze doradztwem:
Posiłki i napoje przy wysokich temperaturach i innych warunkach „szczególnie uciążliwych”
Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy: „Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania”.
Powyższej zacytowany przepis określa obowiązek pracodawców do zapewnienia swoim pracownikom nieodpłatnych posiłków i napojów. Chodzi tu jednak wyłącznie o pracowników zatrudnionych w „warunkach szczególnie uciążliwych”. Choć ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia, to jednak można je określić na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, do którego wspomniany przepis sam nas zresztą odsyła.
Wspomniane rozporządzenie w zakresie konieczności zapewnienia pracownikom ciepłego posiłku wskazuje tu na pięć następujących rodzajów prac:
- Prace związane z wysiłkiem fizycznym, który w ciągu zmiany roboczej powoduje efektywny wydatek energetyczny powyżej 2000 kcal u mężczyzn oraz 1100 kcal u kobiet;
- Prace związane z wysiłkiem fizycznym, który w ciągu zmiany roboczej powoduje efektywny wydatek energetyczny powyżej 1500 kcal u mężczyzn oraz 1000 kcal u kobiet i który wykonywany jest w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10oC lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC;
- Prace związane z wysiłkiem fizycznym, który w ciągu zmiany roboczej powoduje efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal u mężczyzn oraz 1000 kcal u kobiet i który wykonywany jest na otwartej przestrzeni w okresie od 1 listopada do 31 marca;
- Prace wykonywane pod ziemią;
- Prace przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
W zakresie konieczności zapewnienia pracownikom napojów rozporządzenie mówi z kolei o pracy:
- W warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC;
- W warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000;
- Na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10oC lub powyżej 25oC;
- Związanej z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal u mężczyzn oraz 1000 kcal u kobiet;
- Na stanowiskach, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC.
Napoje powinny być przy tym dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany – w ilości zaspokajającej ich potrzeby. Powinny być też odpowiednio zimne lub gorące – w zależności od warunków wykonywania pracy.
Posiłki wydawane winny być natomiast w czasie regulaminowych przerw w pracy.
Przepisy wprost wykluczają przy tym możliwość zastąpienia wydawania posiłków i napojów ekwiwalentem pieniężnym. Działanie takie, tak samo, jak odmowa dostarczenia pracownikom posiłków lub napojów w sytuacji, w której są one wymagane, może przynieść pracodawcy dotkliwą karę – mogącą sięgać nawet 30 000 zł.
Czy klimatyzacja na czas upałów to dla pracodawcy konieczność? Co ze skróceniem czasu pracy?
Widok klimatyzatora, wentylatora czy wiatraka w miejscu pracy to dziś widok absolutnie powszechny. Trzeba jednak wyraźnie powiedzieć, że zakup tych urządzeń nie jest dla pracodawców obowiązkowy.
Podobnie jest ze skróconym czasem pracy, z którym można czasem spotkać się w niektórych zakładach w upalne dni. Takie udogodnienie również zależy jedynie od dobrej woli pracodawcy.
Trzeba przy tym pamiętać, że mimo powyższego, zatrudniający musi zapewnić swoim pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W przepisach nie znajdziemy jednak regulacji opisujących kwestię maksymalnej temperatury, w której można pracować. Wyjątkiem jest tu sytuacja pracowników młodocianych, dla których temperatura w pomieszczeniu, będącym miejscem pracy, nie może przekraczać 30oC przy wilgotności względnej powietrza przekraczającej 65%.
Wysokie temperatury a obowiązki pracodawcy – podsumowanie
W trakcie upałów pracodawcy mają obowiązek dostarczania swoim pracownikom napojów. Mowa tu o dniach, w których na termometrach jest powyżej 25oC (w przypadku pracowników pracujących na otwartej przestrzeni) lub powyżej 28oC (w przypadku prac wewnątrz budynków).
Pewne okoliczności mogą także zaowocować koniecznością zapewnienia pracownikom posiłków. Tu jednak przepisy wskazują na konkretne sytuacje pracy fizycznej, pracy wykonywanej pod ziemią lub pracy przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
Pracodawcy mimo upałów nie mają natomiast obowiązku montowania klimatyzatorów czy skracania czasu pracy. Tego typu udogodnienia zależą więc wyłącznie od dobrej woli zatrudniającego.
Trzeba jednak pamiętać, że mimo powyższego, każdy pracodawca musi zapewnić swoim pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a to z kolei oznacza konieczność bieżącego monitorowania środowiska pracy i reagowania na ewentualne, niebezpieczne jego elementy.
W kontekście wysokiej temperatury nie należy natomiast zapominać o zakazie wykonywania pracy przez pracowników młodocianych, w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30°C i wilgotność względna powietrza przekracza 65%.
Księgowość rozumiejąca biznes
Rozwijaj firmę dzięki rachunkowości połączonej ze doradztwem:
Podsumowanie
Potrzebujesz pomocy przy kwestiach kadrowo-płacowych swojej firmy? Już dziś skontaktuj się z nami i uzyskaj profesjonalne wsparcie biura rachunkowego TaxCoach również w zakresie: • Księgowości; • Doradztwa podatkowego; • Doradztwa gospodarczego; • Kwestii związanych z podatkiem VAT i jego rozliczaniem.
Zaciekawił Cię ten wpis?
Zapisz się do naszego newslettera, będziemy ci raz w tygodniu wysyłać informacje o nowych wpisach.
