Odsetki hipoteczne – stała stopa referencyjna czy zmienna?
Odsetki hipotetyczne to atrakcyjny mechanizm podatkowy, który pozwala spółkom kapitałowym obniżyć podstawę opodatkowania CIT poprzez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów iloczynu stopy referencyjnej NBP (powiększonej o 1 punkt procentowy) oraz kwoty dopłat lub zatrzymanych zysków przekazanych na kapitał zapasowy.
Z pozoru proste rozwiązanie w praktyce budzi poważne wątpliwości – i to od lat. Główna z nich dotyczy tego, czy stopa referencyjna powinna być ustalana raz – na moment wniesienia dopłaty lub przekazania zysku – czy aktualizowana co roku.
Podstawy prawne – co mówi ustawa?
Zgodnie z art. 15cb ust. 1 i 2 ustawy o CIT:
-
Kosztem uzyskania przychodu jest iloczyn stopy referencyjnej NBP z ostatniego dnia roboczego roku poprzedzającego rok podatkowy oraz kwoty dopłaty lub przekazanego zysku.
-
Koszt można rozliczać przez trzy lata: w roku wniesienia dopłaty/podwyższenia kapitału oraz w dwóch kolejnych latach podatkowych.
Kluczowy problem tkwi w tym, którą stopę referencyjną należy stosować w drugim i trzecim roku:
-
tę samą, jak w pierwszym roku (tzw. model „stałej stopy”),
-
czy nową – ustaloną na koniec każdego roku poprzedzającego kolejne lata podatkowe (tzw. model „zmiennej stopy”).
Organy podatkowe: zmienna stopa co roku
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) oraz urzędy skarbowe przyjmują wykładnię, zgodnie z którą w każdym z trzech lat należy stosować stopę referencyjną aktualną na 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego. Taki sposób kalkulacji popiera także wiele interpretacji indywidualnych.
To podejście pozwala odzwierciedlać aktualne warunki rynkowe, a co ważne – może być korzystniejsze w okresach wzrostu stóp procentowych.
Sąd: raz ustalona stopa obowiązuje przez trzy lata
Z kolei orzecznictwo sądów administracyjnych – w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) – prezentuje często odmienne stanowisko. W wyroku NSA, sygn. II FSK 28/24 oraz WSA w Gorzowie Wlkp., sygn. I SA/Go 262/23, sądy uznały, że:
„Z przepisu nie wynika, że raz ustalona wartość oprocentowania – w oparciu o stopę referencyjną obowiązującą w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok wniesienia dopłaty bądź przekazania zysku – powinna być stosowana przez cały okres odliczenia”.
Sądy wskazały więc, że prawidłowe jest ustalanie nowej stopy dla każdego roku rozliczenia, co wpisuje się w wykładnię organów podatkowych.
Co ciekawe, wcześniej w orzeczeniach zdarzały się również głosy popierające jednolitą (stałą) stopę – stąd zamieszanie.
Dwie szkoły interpretacyjne – i żadna nie jest ostateczna
Mimo że przepisy obowiązują od 2018 r., wciąż nie ma jednolitego podejścia ani ze strony sądów, ani administracji skarbowej. W rezultacie funkcjonują równolegle dwa modele:
Wariant I – stała stopa
Ustalana raz – na koniec roku poprzedzającego przekazanie zysku lub wniesienie dopłaty, obowiązuje przez cały 3-letni okres rozliczenia.
Wariant II – zmienna stopa
Ustalana odrębnie dla każdego roku podatkowego, zawsze na koniec poprzedniego roku. Ten wariant preferuje KIS i urzędy skarbowe.
A co z podatnikiem? In dubio pro tributario
W obliczu niejasności przepisów warto przypomnieć o jednej z fundamentalnych zasad prawa podatkowego:
„In dubio pro tributario” – w razie wątpliwości, na korzyść podatnika.
Jeśli więc podatnik wybierze interpretację bardziej korzystną dla siebie (np. model ze stałą stopą), a dodatkowo uzyskał w tym zakresie interpretację indywidualną – jego stanowisko nie powinno być kwestionowane.
Co robić w praktyce?
-
Zdecyduj, który model chcesz przyjąć – stały czy zmienny.
-
Złóż wniosek o interpretację indywidualną, aby zabezpieczyć swoje stanowisko.
-
Dokumentuj sposób wyliczania kosztów – jasno wskazując, którą stopę referencyjną zastosowano i dlaczego.
-
Obserwuj orzecznictwo sądowe – sytuacja może się jeszcze zmienić.
Brak precyzyjnych regulacji w art. 15cb ustawy o CIT powoduje, że obie metody mają swoje uzasadnienie. W obecnym stanie prawnym i orzeczniczym, dopóki ustawodawca nie rozwieje wątpliwości, każda z nich może być uznana za dopuszczalną, o ile zostanie odpowiednio uargumentowana.
Jeśli chcesz mieć pewność, że Twoje rozliczenia z tytułu odsetek hipotetycznych są zgodne z aktualną linią interpretacyjną, skontaktuj się z doświadczonym doradcą podatkowym.
.png)
.png)
